Bene bènnidos a Salimbasica su blog de Maurìtziu Sale

29/09/15

Benenu

                                                                                                                  (Mamba nieddu. Fotografia leada dae sa rete )


Benenu



Sustantivu m.s.[dae su latinu venēnum. Podet èssere chi orìginet finas dae Venus, sa dea e duncas cun su sentidu originàriu de «maia», unu lìcuidu pro otènnere s'amore de chie si nche lu bufat]. 

•Sentidu printzipale

Sustàntzia de orìgine esògena chi, introduida in su corpus in cale si siat manera, fintzas in cantidades minores, cumpromitet s'integridade de sa carena o sas funtziones suas, cun efetu a bias immediatu, a bias ritardadu, ma semper generale interessende a cando su sistema nervosu, a cando su càrdio-tzirculatòriu a manera reversìbile o irreversìbile, fintzas cajonende sa morte de chie l'at pigadu.

•Figuradu
Sentidu chi buddit in intro, corrompende s'ànima de chie nde patit o chi tendet a manera trampera e imboligosa a fàghere dannu a chie nde sufrit o a chie est indiritzadu: su b. de s'òdiu, de s'invìdia; b. de sa gelosia. Cun unu sentidu particulare, impreadu a raru, b. de s'argumentu, trampa o allusione rànchida o riferimentu marigosu narados in suspu.
Su versu de Dante in su de XXXI càntigos, tertzina 75 de su Purgatòriu: «Ben conobbi il velen de l'argomento», «Connotu apo venenu 'e s'argumentu»(Trad.Pàule Monne).

•Figuradu prus comunu e difusu
Sentidu de fele e de contrariedade, de malu sàmbene, de ràngulu: est prenu de b. contra a nois; nch'aiat b. in sos faeddos suosun'artìculu prenu de b.; pinna infusta in su b. naradu a iscritores de malu istripile; tènnere in corpus su b. èssere prenu de àstiu, de ranchidore; ruspire b. nàrrere paràulas rànchidas; mastigare b. a si nche rosigare s'ànima e su coro pro arrennegu o pro brivadura o pro impotèntzia de cale si siat casta.