Bene bènnidos a Salimbasica su blog de Maurìtziu Sale

24/07/14

Su Col de Tourmalet!







Oe, in die de giòbia,su bintibator de trìulas de su duamìgia e batòrdighi, bi est s'ùrtima de sas trempas prus traballosas e reberdes de su Giru de Frantza. 
Est una fratzione cun un'ostinu particulare ca est destinada a mudare a garbu detzisivu, in sa classìfica generale,sa positzione de sos primos deghe curridores.
Si movet dae Pau e a pustis de unos cantos chilòmetros imballende nèula in logu pagu prus chi non paris ,cun duos GPM de pagos metros, artziende e falende a ghisa de fodde in fraile, si pigat sa prima trempa ispantosa. A sa segura unu de sos petorros prus famados de Frantza: su Col du Tourmalet, a cuota duas mìgia e chentu e bìndighi. 
In sa carta geogràfica sa trempa de su Tourmalet est longa,arta e difìtzile, ma in su caminu, mesches in sedda e a pedales, diat pòdere pàrrere finamentas infinida e impossìbile a sos ogros de unu curridore chi no ischit a si dosare sas fortzas e chi mancari si lassat andare a iscatos repìtidos chirchende sa glòria personale. 
Custu monte ispantosu est proende sas costas e sas ancas a campiones de totu sas sumanas, dae prus de unu sèculu. 

Nânt chi in su milli e noighentos e deghe Lapize nche siat cròmpidu a su traguardu cun su manùbriu segadu in duos cantos; e chi in su milli e noighentos e trèighi, Eugène Christophe apat saldadu,in un'ofitzina, cun sas manos suas sa furchidda chi si li fiat isperrada artziende·nche e a pustis de nch'èsseret faladu a pee dae subra de su passu finas a Sainte-Marie-de-Campan.In su milli e noighentos e bintibator su primu italianu a colaret a sa sola sena nemos in dae in antis, in su Tourmalet est istadu su matessi curridore chi in cussu annu aiat bìnchidu su Giru de Frantza: Ottavio Bottecchia. 

Duncas, custu gigante de granitu at postu a crèere in Deus fintzas a Coppi e a Bartali finas si custos duos gènios de su tziclismu no ant mai pèrdidu su lugore mentale chi bi cheret in logu de trempas che a custa. 

Gasi etotu diat dèvere fàghere Nìbali oe: bogare a campu s'ìndula de su campione!

A pustis de unu puntu in giosso traitore,cun un'asfaltu proadu dae su sale chi ispàinant in s'ierru a ghisa de giarra, pro s'àstragu, b'est s'àtera trempa mala,s'ùrtima in antis de sa lòmpida finale: cussa de Hautacam,a milli e chimbighentos e binti metros de artària. 

Inoghe b'at a àere pagu ite si nde rìere. 
Pro chie si siat! 
Finamentas pro Nìbali! 
E, fintzas si issu paret bastante animosu e in cunditzione otimale pro nche concruire in màllia groga custu Giru de Frantza, òrfanu, ammentemus·nos·lu, de Froome e de Contador, at a èssere mègius chi arrumbet cuntzentradu fintzas a s'ùrtimu metru. 
Si a pustis , nos diat chèrrere impannare cun una vitòria...beh giai si l'at a pagare s'istòria, a sa segura!

Sa pelea e sa mùngia chi nche giughent in ancas sos curridores est meda a beru. A oe sunt tres mìgia e chentu e binti, sos chilòmetros chi nch'ant molinadu e duncas, francu una crisi personale, oe sa diferèntzia la faghent sa classe, su talentu e sas fortzas chi, mesches sos campiones, ant ischidu a s'aorrare.

A bìdere istamus ite nos at a donare sa tapa de oe e, in su mentres,boghemus·nche a campu sas britzichetas nostras e fatzamus·nos uno cantos chilòmetros fintzas nois, ca male non faghet e mesches agiudat sa conca a si lughidaret dae su trùbulu de s'esistèntzia fitiana. 
A nos lèghere sanos.

06/07/14

Si lu dat su se!




Unas cantas bortas , leghende cosas in sardu si mi nch'est rutu s'ogru a intro de espressiones comente a custa: "Est òviu!".
Iscritu cun su matessi sensu de su ITA  "È ovvio!". 

Impreadu duncas cun sa pretesa de rèndere o fàghere aparèssere prus craru in sa fràsia, su cuntzetu mentovadu. 

No est chi non siat giustu, pro caridade. Benit dae su lat. obvĭu(m), cumpostu dae ŏb ‘versu’ e a ‘bia’; duncas. ‘chi òviat, chi benit conca a nois'.A pustis finas: ‘craru, fàtzile, naturale’.
Fintzas si nois in bidda no l'impreamus belle nudda, b'at a àere a sa segura àteru logu in Sardigna, in ue imbetzes l'impreant e dae meda mannu.

Ma a bortas iscriimus sena pensare, sena pèrdere cuddu tzicu de tempus chi diat bastare a sa sola, a nos fàghere ammentare ca in sardu tenimus s'espressione "si lu dat su se" o "si li dat de se"
(omitende·nche -su sensu-) chi ant meda prus valore in sa punna de li donare craresa o de l'afortiare sa naturalesa a unu cuntzetu.

E totu custu fintzas sena pensare ca bortende·la in italianu custa locutzione nostra, a garbu literale làdinu, diat èssere :"glielo dà il sé" o puru "gli si dà da sé",(omìtidu inoghe puru -su sensu-) chi no ant de seguru su matessi sentidu o valore o sa matessi potèntzia lessicale.
E mescamente nos ammustrant cantu siat solàsticu a bias, a bortaremus in sardu e a garbu literale làdinu,sas espressiones collidas dae s'italianu!
E cantu siat ridìculu a lu fàghere finas a s'imbesse.
Oh pitzinnos...si so faddende·mi narade·mi·lu, ca deo che a totus e sena pretesas, mi potzo faddire.
Si lu dat su se! (MSale)

03/07/14

Cara a mare.



Unu cau fiat bolende istasidu, imbèrghidu a unu ladus dae una currente maestralina chi nche lu fiat giughende a tesu, sena mòvere sas alas. 
Un'àteru prus a innedda, pariat unu lapis pintende cussas nues nieddas, acogoveddadas e pròssimas , postas in cue a ghisa de berritas isbentuladas, subra su mare biaitu.

Unas cantas dies a tando, b'aiat faladu una temporada mala.
Una caddigada ispantosa, cun lampos, tronos e abba a botu chi falaiat trumbuschende in costàgios de su monte, intre sos àrbores seculares de su padente, dereta a isborrocare a mare cun unu sonu surdu e agreste.

A pustis, sa natura fiat totu ammortighinada, atzufada comente nche fiat in un'umididade durche e in nuscos de cada genia.
Issu fiat in cue isetende e timende a nche ghetaret sas àeras. E in su mentres chi fiat in cue pispinidu, pompiende·si a in tundu... su chelu nche las gheteit ! (MSale)